سدسازی و بندسازی از فعالیتهای مهندسی به شمار میروند که در شرایط جغرافیایی خاص به منظور پیشگیری از طغیان رودخانهها و جلوگیری از سیل یا برای تامین آب و انرژی مورد نیاز ساختهمیشوند. در کشور ما نیز به دلیل شرایط اقلیمی خاص و کمبود آب، سد سازی جایگاه ویژهای در فعالیتهای عمرانی دارد. در این مقاله با چند سد دیدنی از سراسر جهان آشنا میشویم.
سد هوور (Hoover)، آمریکا
ساخت این سد که نامش از نام رئیس جمهور آمریکا هربرت هوور (Herbert Hoover) گرفته شده، در زمان رکود بزرگ آغاز شد و در سال ۱۹۳۵ به پایان رسید و آن زمان نزدیک به ۴۹ میلیون دلار هزینه داشت که امروزه معادل ۹۰۰ میلیون دلار است. این شاهکار مهندسی که در مرز نوادا و آریزونا واقع است، بر روی رود کلرادو ساخته شده تا انرژی و آب مورد نیاز کشاورزی را تامین کرده و از بروز سیل جلوگیری کند.
سد Grande Dixence، سوئیس
این سد با ۲۸۵ متر ارتفاع و ۷۰۰ متر طول در کانتون وله (Canton du Valais) واقع شده و بلندترین سد گرانشی دنیا است. سد گرانشی، سدی است که از وزن خود سازه، برای مقاومت در برابر فشار آب استفاده میکند. انرژی برقآبی این سد که ساخت آن در سال ۱۹۶۴ به پایان رسید، انرژی ۴ نیروگاه را تامین میکند.
سد Contra، سوئیس
این سد که بیشتر با نام سد Verzasca شناخته میشود، در صحنهی آغازین فیلم جیمز باند ۱۹۹۵ با نام “چشم طلایی” (Golden Eye) به نمایش در آمد؛ جایی که مامور ۰۰۷ برای فرار از دستگیری، از آن پایین پرید. بانجیجامپینگ بر فراز این سد ۲۲۰ متری یکی از جاذبههای گردشگری شناختهشدهی این منطقه است.
سد Cruachan، اسکاتلند
این سد که در آرگایل و بوت (Argyll and Bute) بریتانیا واقع است، با مناظر زیبای اطراف کوه Ben Cruachan احاطه شده و یکی از چهار نیروگاه تلمبهی ذخیرهای انگلستان است و انرژی مورد نیاز National Grid را در صورت خاموشی و قطع برق تامین میکند. این سد، لوکیشن فیلمبرداری یکی از فیلمهای جیمز باند با عنوان “دنیا کافی نیست” (The World is Not Enough) بودهاست.
سد Vajont، ایتالیا
در حین ساخت این سد در شمال ایتالیا، رانش زمین موجب ویران شدن چندین روستا و کشته شدن ۱۹۱۷ نفر از اهالی شد. اکنون نیز این سد ۲۶۲ متری یک جاذبهی گردشگری و یادبودی برای کشتهشدگان این فاجعه است.