الماس کولینان (Cullinan Diamond)، بزرگترین الماس خالص (خام) جهان است که تا کنون پیدا شده به وزن 310675 قیراط معادل 35/621 گرم است.
بزرگترین جواهری که از آن تولید شده به نام کولینان 1 (Cullinan I) یا ستاره بزرگ افریقا (Great Star of Africa) به وزن 4/530 قیراط معادل 1/106 گرم، بزرگترین الماس تراشیده شده تا سال 1985 در جهان بود. کشف الماس طلایی جابلی به وزن 67/545 قیراط معادل 13/109 گرم، که آن هم از معدن پرمیر (Premier) استخراج شده است.
الماس کالینان 1 (Cullinan I)، در حال حاضر در راس یک تاج قرار گرفته است.
دومین الماس از نظر بزرگی کولینان 2 (Cullinan II) یا ستاره کوچکتر افریقا (Lesser Star of Africa) می باشد. وزن این سنگ 4/317 قیراط معادل 5/63 گرم می باشد، که چهارمین الماس بزرگ تراشیده شده در جهان می باشد.
این دو الماس، هر دو در جواهرات سلطنتی انگلستان بر روی تاج سلطنتی انگلستان قرار دارد.
تاریخچه الماس کولینان (Cullinan Diamond):
الماس کولینان توسط توماس اوان پاول، پیدا شده و پس از استخراج آن را به فردریک ولز ، مدیر خارجی شرکت حفاری معدن الماس پرمیر در منطقه کولینان در تاریخ 26 ژانویه سال 1905 تحویل داد. این الماس، به نام صاحب معدن سر توماس کولینان (Sir Thomas Cullinan) نامیده شده است.
سر ویلیام کروکز (William Crookes)، قبل از اینکه الماس قطعه قطعه شود، از آنها یک بررسی کامل به عمل آورد و خلوص قابل ملاحظه ای را به جز یک لکه ساه در وسط آن متذکر شد.
رنگهای اطراف نقطه سیاه خیلی زنده بودند و زمانی که با دقت آن را می چرخاندند، رنگها عوض می شدند. بر طبق نظر کروکز این ویژگی به نیروی فشار داخلی که بین الماسها مشترک است، اشاره می کند. سنگ خریداری شد و (به وسیله دولت افریقای جنوبی)، به شاه ادوارد هفتم (King Edward VII)، در روز تولدش هدیه شد. الماس به وسیله برادران آسچرز (Asscher Brothers)، ساکن آمستردام به سه تکه بزرگ تقسیم شد و متعاقباً به 9 تکه سنگ جواهر بزرگ و مقداری قطعه کوچکتر تبدیل شد.
آن زمان تکنولوژی آنقدر پیشرفت نکرده بود تا کیفیت تراش را مطابق استانداردهای حاضر تامین کند و بریده های الماس مذکور، سختی و ضریب شکستش بالا بود. برای آنکه آسچرز بتواند الماس را با یک ضربه تقسیم کند، شکافی به عمق نیم اینچ در آن ایجاد کرد و سپس به وسیله یک چاقو که اختصاصاً برای همین کار طراحی شده بود، شکسته شد.
الماس به دو قسمت تقسیم شد، در حالیکه نقطه در نظر گرفته شده، برای هر دو تکه نامناسب بود.
روایتهایی در ارتباط با الماس کولینان (Cullinan diamond):
در سال 1905، انتقال الماس از افریقای جنوبی به انگلستان با یک مشکل امنیتی روبه رو بود. کارآگاهانی که از لندن بر روی یک کشتی بخار که شایع شده بود سنگ به وسیله آن حمل شده، قرار گرفتند اما این یک تاکتیک انحرافی بود. سنگ روی کشتی یک سنگ بدل بود که به منظور جلب توجه کسانی که علاقه مند به دزدیدن آن بودند، آنجا گذاشته شده بود.
و اینطور که ثبت شده، الماس واقعی در یک جعبه به وسیله پست با هواپیما فرستاده شد. روایت است که وقتی الماس برش داده شده، با همان اولین حرکت چاقو شکسته شد.
این داستان بر اساس روایت جوزف آسچرز (Joseph Asscher) ، بزرگترین تراشکار آن روزها بوده است که توسط متیو هارت در کتابی که در مورد الماس نوشته، به نام سفر به قلب جذابیت، آورده شده است. با این مضمون که وقتی او حاضر شد تا بزرگترین الماس شناخته شده در آن زمان (الماس کولینان) که 106/3 قیراط (معادل 621 گرم) را برش دهد، یک دکتر و پرستار نیز در کنار وی بودند. هنگامی که او بالاخره الماس را به دو قطعه تقسیم کرد، از دنیا رفت. گفتنی است که قصه مرگ آسچرز، یک افسانه است.
تاریخ نگار الماس به نام لرد لن بالفور (Lord Ian Balfour)، در این مورد نوشته است که آسچرز، تراشکاری ماهر و زبردست بده و این کار برای وی همانند باز کردن در یک قوطی بوده است.
پیرامون نیمه دوم الماس کولینان، شایعاتی نیز می باشد. طبق گفته ویلیام کروکز (Sir William Crookes)، الماس اصلی که تراش داده شده بود، خودش به احتمال زیاد، به اندازه کمتر از نصف یک کریستال 8 پر شکسته شده است و تکه های دیگر هنوز منتظر هستند تا توسط چند معدن دار خوشبخت کشف شوند. بنابراین کروکز قاطعانه اعلام کرد که کریستال اصلی به صورت طبیعی تکه شده نه به دست انسان.
افراد دیگری نیز این دیدگاه را دارند که قبل از اینکه فردریک الماس را به سر توماس کولینان بفروشد، یک تکه از آنرا به وزن 5/1 قیراط (معادل 300 گرم) تا 2000 قیراط (معادل 400 گرم)، جدا کرده بوده است.
